„Księga karpackich zbójników”, czyli legendarz postaci związanych z górami

„Księga karpackich zbójników”, czyli legendarz postaci związanych z górami

Góry od zawsze przyciągały zbójników, dawały im schronienie, a dzikie, niedostępne ścieżki, niezmierzone lasy pomagały prowadzić zbójecki proceder. Od wieków postaci rabusiów, tych dobrych, co dzielili się łupami z potrzebującymi i tych złych, okrutnych są obecne w naszej kulturze. Bo któż nie słyszał o Janosiku, a będąc w Bieszczadach Ukraińskich legend o Doboszu… Wiele pasm górskich ma swego tajemniczego bohatera, o którym przewodnicy opowiadają legendy, prowadząc grupy turystów. Sam odwiedzałem takie miejsca, związane z którymś ze znanych nie tylko lokalnym społecznościom zbójom i hersztom zbójeckich band. Ostatnio ukazała się fenomenalna książka właśnie o tych ludziach, która pozwoliła mi poznać prawdziwe fakty o zbójnikach, znanych mi nieraz od dzieciństwa z opowieści. To kolejna pozycja książkowa na rynku wydawniczym pośrednio związana z górami. Dzięki niej mogłem odróżnić prawdę od ludowych przekazów, opartych bardziej na podaniach i legendach. Kto kocha góry, tego może zainteresować ta książka, jako uzupełnienie wiedzy o ciekawe postaci i wydarzenia z nimi związane. Polecam na zimowe wieczory jako lekturę do poduszki, albo oryginalny prezent na Walentynki! 

Nadludzkie moce, niesamowite przygody i walka o sprawiedliwość nie są domeną wyłącznie amerykańskich superbohaterów. Rodzimych herosów prezentuje „Księga karpackich zbójników”, nowa pozycja z uznanej serii Legendarz. Aż 37 harnasiów ożywa na kartach kompendium opartego na dziesiątkach podań i legend. Książkę zilustrowali specjaliści od tematyki folklorystycznej i fantasy. To pierwsza tego typu publikacja w Polsce. „Księga karpackich zbójników” to propozycja dla wszystkich zainteresowanych fenomenem dawnego zbójnictwa oraz karpackim folklorem. Książka zawiera w sobie historyczne biogramy słynnych harnasiów, refleksje dotyczące ich miejsca w kulturze Karpat, wspomnienia o zbójnikach wyłącznie legendarnych oraz prawie 90 zebranych podań, opowiedzianych na nowo w zajmujący sposób.

Karpaccy harnasie przewodzą wesołym bandom, ukrywają się wśród niedostępnych szczytów i toczą pojedynki na śmierć i życie. Wśród nich jest największy heros zachodnich Beskidów – Ondraszek, właściciel czarodziejskiego obuszka, magicznego kubka i pistoletów zawsze trafiających do celu. Są huculscy bracia Doboszowie – nieziemsko przystojny Oleksy, który uwolnił Karpaty od samego diabła i konkurujący z nim Iwan. Jest i niezrównany w fantazji Janosik, który potrafił tańcować całą noc w karczmie z żoną gospodarza, podczas gdy zbójecka kompania plądrowała spiżarnię. Są postaci mniej znane, ale świadczące o bogactwie ludowej wyobraźni, między innymi dzielna kobieta-herszt Maronka czy Wolf, żydowski harnaś ściśle przestrzegający szabasu. Są w końcu antybohaterowie, jak okrutny, odporny na kule Targolik. „Księga karpackich zbójników” zabiera czytelnika w podróż szlakiem górskich pasm, na których rządzą spryt, odwaga i siła.

Karpackie zbójnictwo kwitło między XVI a XIX stuleciem, stając się w góralskiej kulturze zjawiskiem kultowym. Harnasie z czasem urośli do rangi obdarzonych niezwykłymi mocami półbogów i mścicieli chłopskich krzywd. Według podań bronili oni góralskiej wolności i „ślebody”, wyrównywali społeczne nierówności – „równali świat”. Do utrwalenia pięknego mitu o sprawiedliwych zbójach przyczynili się postromantyczni artyści, którzy spopularyzowali postaci najwybitniejszych harnasiów na tyle mocno, że część z nich trafiła do narodowych panteonów.

„Księga karpackich zbójników” nie tylko w klimatyczny sposób przedstawia najciekawsze legendy góralskiego folkloru, ale weryfikuje fantazyjne podania z bogatym materiałem źródłowym. Autor książki, Bartłomiej Grzegorz Sala, jest historykiem, etnologiem i krajoznawcą. Wskazuje on na te miejsca w legendach, w których opowieści o ścisłym kodeksie honorowym i szlachetnych intencjach wyraźnie mijają się z prawdą. Wyjaśnia też, którzy z harnasiów mają swoje pierwowzory w prawdziwych postaciach.

Tekst „Księgi karpackich zbójników” opatrzony jest barwnymi ilustracjami, które uzupełniają magiczną aurę karpackich opowieści. Autorami warstwy graficznej są Witold Vargas i Paweł Zych, ilustratorzy wyspecjalizowani w rysunkach o tematyce ludowej i fantastycznej. Kompendium jest częścią uznanego już cyklu Legendarz, który w atrakcyjnej formule pokazuje polski i słowiański folklor. W serii ukazały do tej pory książki: „Bestiariusz słowiański”, „Duchy polskich miast i zamków” i „Księga smoków polskich”. Z górskim pozdrowieniem

Marcogor

Autor: Bartłomiej Grzegorz Sala
Ilustracje: Witold Vargas, Paweł Zych
Tytuł: „Księga karpackich zbójników”
Seria: Legendarz
Wydawnictwo: BOSZ
Cena: 34,90 zł
Premiera: 5 lutego 2015

O autorze

marcogor

Bloger z Gorlic, górołaz opisujący swoje górskie wyprawy, zakochany w Tatrach, miłośnik górskich wędrówek i wszystkiego piękna natury. Góry to moja pasja i mój drugi dom.

Zostaw odpowiedź

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

TURYSTYKA – GÓRY – PODRÓŻE – BLOG ISTNIEJE OD II.2012

POSTAW KAWĘ MARKOWI

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Pasma Górskie

Translate »