Haramosh – góra bez powrotu, epicka opowieść górska Ralpha Barkera

Wpadła mi w ręce kolejna fenomenalna książka o tematyce, a jakże… górskiej! Jej zapowiedź była tak zachęcająca, że postanowiłem zmierzyć się z nią na raz i rzeczywiście wciągnąłem się szybko, bo styl pisarski autora jest genialny i dałem radę przeczytać ją w jeden wieczór i trochę zarwanej nocy. Na szczęście nie jest jakaś niemiłosiernie długa… Mowa o prozie dokumentalnej autorstwa Ralpha Barkera, angielskiego  autora literatury faktu, opisującej nieznaną obecnemu pokoleniu wspinaczy wyprawę czwórki Brytyjczyków na dziewiczą górę w Karakorum, położoną w bezpośrednim sąsiedztwie Nanga Parbat, mierzącą 7397 m Haramosh. Wspinaczka ta odbyła się w roku 1957, a więc zaledwie cztery lata po zdobyciu przez człowieka Mount Everest!

Kiedy dwa lata temu Krzysztof Wielicki prowadził wyprawę pod buńczucznym hasłem ” K2 dla Polaków”, relacje z niej rozpalały serca widzów polskich stacji telewizyjnych. A rodacy stali się fachowcami od himalaizmu. Szkoda, że wtedy nie było jeszcze polskiego wydania tej książki. Od opisywanych w niej wydarzeń minęło już wprawdzie ponad 60 lat, ale przecież nie zmieniły się ani same góry, ani romantyzm ich zdobywania. Dziś jest w nich bardzo dużo komercji i rywalizacji, zwłaszcza gdy idzie o jakiś spektakularny cel. Jednak dążenie do niego i instynkt przetrwania nie zmieniły się przecież ani na jotę. Treść tej książki daje po prostu lepsze wyobrażenie i głębszą wiedzę, niż ta pochodząca z mediów bądź popularnych lektur. Większość wspinaczkowych dzieł napisanych jest bowiem przez samych alpinistów – niewiele z nich zatem to wartościowe literacko zapisy. Górskie przeżycia są ich chlebem powszednim i nie jest im łatwo przekazać swoich emocji komuś, kto nigdy nie był w pionowym lodzie w rakach z czekanem w rękach…

Ale Barker też tego nigdy nie przeżywał. Jako zawodowy pisarz wysłuchał opowieści tych którzy przetrwali wyprawę na Haramosh i uznał, że musi uwiecznić ją w książce. A dzięki temu musiał zrozumieć to, co wydarzyło się w górach,a swoje zrozumienie przekazać czytelnikom. Udało mu się to wyjątkowo – powstał ważny, wzruszający, literacki zapis dramatu, który wydarzył się w 1957 roku. Dzieło to, które dopiero teraz, po tylu latach trafiło do polskiego czytelnika, to opis jednego z najbardziej dramatycznych, a zarazem tragicznych wydarzeń w historii wypraw w góry najwyższe. Miało miejsce w trakcie próby zdobycia szczytu Haramosh w Karakorum. Podczas podjętej przez czwórkę himalaistów próby ataku szczytowego dwóch członków zespołu porwała lawina. Ich partnerzy natychmiast rozpoczęli akcję ratowniczą, a jej przebieg i rezultaty, o których przesądziła okrutna ironia losu, zostały przedstawione na kartach tej fascynującej lektury.

Ludzie gór, ich miłośnicy, a także wspinacze, szybko uznali tę książkę za jedną z najlepszych relacji, jakie kiedykolwiek napisano o wyprawach w najwyższe góry świata. To klasyczna opowieść o ludzkiej odwadze i poświeceniu , o „sztuce cierpienia”, walce o przetrwanie i rzeczy najpiękniejszej – solidarności w obliczu grozy przyrody. Na podstawie tych wydarzeń w 1971 r. BBC wyprodukowało film pod tym samym tytułem co oryginał książki: The Last Blue Mountain. Jeśli już Was zaciekawiłem do gorąco zachęcam do lektury tej pozycji z biblioteczki górołaza… Książka wydana staraniem Wydawnictwa Stapis jest do nabycia w dobrych księgarniach.

Uznany na świecie górski klasyk, stawiany jest w jednym rzędzie z „Dotknięciem pustki” Joe Simpsona. „Haramosh. Góra bez powrotu” Ralpha Barkera to epicka opowieść o przyjaźni i męstwie w obliczu wielkiej tragedii. Jeszcze na koniec zacytuję kilka opinii o dziele Barkera z górskiej prasy:  

„Książka Barkera jest dla mojego pokolenia najbardziej trzymającą w napięciu górską opowieścią o przetrwaniu, z jaką kiedykolwiek mieliśmy do czynienia. A przy tym najlepszą do czytania.”

Denis Grey, wspinacz, alpinista, pisarz, wieloletni Sekretarz British Mountaineering Council

„Ralph Barker nie ocenia, nie osądza ani nie dąży do wyciągnięcia z tej tragedii lekcji dla innych. Napisał książkę pełną współczucia, z kompetencją badacza, a przy tym wyobraźnią pisarza.”

L. Jenkins, Alpine Journal

„Muszę się przyznać, że kiedy przeczytałem ostatnią stronę Góry bez powrotu i zamknąłem książkę, powiedziałem po cichu „dziękuję”. Nie tylko Ralphowi Barkerowi za napisanie tej doskonałej książki, ale też Tony’emu Streatherowi i jego przyjaciołom wspinaczom, których epopeja o odwadze i odporności pozostanie inspiracją dla przyszłych pokoleń.”

Matt Johnson, pisarz, były pilot i oficer policji, autor nagrodzonego thrillera Wicked Game.

„W tej książce absolutnie niezwykłe jest to, że jej autor nie jest alpinistą, lecz profesjonalnym pisarzem, który ma na swoim koncie szereg poważnych książek, m.in. o lotnictwie. To jego jedyna książka górska, a sposób, w jaki prowadzi narrację, opisując historię tej ekspedycji, jest niesamowity. Dzięki jej wznowieniu (…) nowe pokolenie wspinaczy i ludzi gór będzie mogło uzupełnić swoją biblioteczkę wartościową pozycją.”

Alex Roddie, pisarz, fotograf, redaktor „TGO Magazine”, specjalizujący się w outdoorze i literaturze górskiej.